رویش دندان شیری، زود شده یا دیر؟

با به دنیا آمدن یک نوزاد، پایش های سلامتی مناسبی برای ارزیابی رشد و تکامل نوزاد آغاز می شود. یکی از مواردی که ممکن است توجه والدین را جلب نماید رویش دندان های شیری و نگرانی آنها از رویش زودهنگام یا دیر هنگام دندان شیری کودک است.  تنوعات بسیار زیادی در زمان رویش دندان های شیری کودکان وجود دارد. بطور مثال یک نوزاد ممکن است حتی در لحظه تولد هم دارای دندان شیری باشد یا در یک ماهگی از تولد اولین دندان شیری اش رویش پیدا نماید که هیچکدام نگران کننده نیست.

  عوامل تاثیر گذار بر رویش دندان ها:

زمان رویش دندان ها تا حد زیادی وابسته به ارث است ولی عوامل محیطی هم می توانند بر زمان رویش دندان های شیری تاثیر بگذارند. این عوامل محیطی از بیماری های زمینه ای مثل کم کاری تیرویید  گرفته تا مبتلا شدن به بیماری های سخت  و مصرف  دارو و وجود موانع رویشی در مسیر رویش دندان ها می توانند متغیر باشند. اصولا تاخیر رویش دندان ها تا ۶ ماه هم مسئله مهمی تلقی نمی شود.

زمان رویش دندان های شیری:

بطور میانگین رویش دندان های شیری از سن شش تا هشت ماهگی با رویش اولین دندان پیش پایین آغاز شده و در سن  تقریبا دو و نیم تا سه سالگی با رویش آخرین دندان آسیاب شیری به اتمام می رسد.  تقریبا دو ماه بعد از رویش دو دندان پیش میانی پایین دو دندان پیش وسط بالا رویش پیدا می کنند. یک ماه بعد از آنها هم دو دندان پیش کناری بالا رویش پیدا می کنند. تقریبا در ۱۳ ماهگی دندان های پیش کناری پایین هم به دندان های قبلی اضافه می شوند. اولین دندان های آسیاب شیری قبل از دندان های نیش شیری در حوالی ۱۶ ماهگی و بعد از آنها دندان های نیش شیری در حوالگی ۱۹تا ۲۰ ماهگی رویش پیدا می کنند و در نهایت آخرین دندان های شیری یعنی دو دندان آسیاب شیری در سن ۲۷تا۳۰ ماهگی رویش پیدا می کنند.

 چه چیزی مهم است؟

 یکی از خصوصیات بسیار مهم رویش دندان ها این است که دندان ها معمولا بصورت گروهی رویش پیدا می کنند. یعنی تعدادی از دندان ها در دوره زمانی نزدیک بهم و به فاصله مثلا یک ماه از همدیگر در محیط دهان نمایان می شوند. مسئله مهم از نظر ما متخصصان ارتودنسی این است که ترتیب رویش دندان ها در محیط دهان طبیعی باشد. اگر همه دندان های یک گروه نسبت به گروه قبلی تاخیر داشته باشند مشکل مهمی ایجاد نمی کنند ولی اگر یک دندان در گروه خود نسبت به دندان های دیگر تاخیر رویش داشته باشد در فرآیند رشد و تکامل سایر دندان ها و بخصوص دندان هایی که قرار است بعد از آن دندان رویش پیدا کند تاثیر منفی دارند.

علت تاخیر رویش دندان ها می تواند ریشه ارثی یا محیطی داشته باشد. اگر تمام دندان های هم گروه دارای تاخیر یکسانی باشند معمولا فرد از نظر ارثی تاخیر رویش  دندان ها را دارد و این فاصله زمانی حتی  ممکن است به یک سال هم برسد. اما اگر یکی از دندان هانسبت به بقیه تاخیر دارد نیازمند بررسی خواهد بود. این اشکال ممکن است وابسته به شکل گیری ناقص آن دندان یا وجود مانع رویشی در مسیر رویش آن باشد. در این حالت بررسی دندان و معاینه توسط دندانپزشک و در صورت نیاز تهیه رادیوگرافی از آن ضروری خواهد بود.

توصیه نهایی:

مراقبت های دهانی یک نوزاد بایستی از زمان رویش اولین دندان شیری آغاز شود. با رویش اولین دندان شیری میکروب های ایجاد کننده پوسیدگی هم در دهان فعال شده و خطر بروز پوسیدگی آغاز می شود. آگاهی از رشد و تکامل صحیح و نحوه تمیز کردن دندان های شیری و پایش سلامت آنها از طریق معاینات دوره ای توسط دندانپزشک از مهمترین گام های حفظ سلامت دندان ها خواهد بود.

دکتر محمد امین نریمانی - متخصص ارتودنسی و ناهنجاری فک